O zgadze
i niestrawności

Substancje zobojętniające soki żołądkowe

Już w starożytności zauważono korzystny wpływ niektórych ziół i składników żywności oraz niektórych związków chemicznych na zmniejszenie dolegliwości z górnego odcinka przewodu pokarmowego. Wiązało się to przede wszystkim z neutralizacją kwasu solnego, jak również unieczynnieniu innych składników soku żołądkowego np. pepsyny (enzymu trawiącego białka, aktywnego wyłącznie w kwaśnym środowisku).

Od dawna wiadomo, że kwas solny i pepsyna są podstawowymi czynnikami destrukcji błony śluzowej przełyku, jak i samego żołądka. Alkalizacja treści żołądka korzystnie wpływa na przebieg chorób związanych z wydzielaniem kwasu solnego np. choroby wrzodowej, choroby refluksowej przełyku, czy niektórych rodzajów dyspepsji.

Kolejnym korzystnym działaniem środków alkalizujących jest zdolność absorbowania kwasów żółciowych oraz zwiększenie warstwy ochronnej śluzu. Zaburzenie równowagi między składnikami soku żołądkowego – przede wszystkim kwasem solnym i pepsyną, a ochronnym działaniem śluzu jest przyczyną rozwoju wielu schorzeń przełyku, żołądka i dwunastnicy. Wszystkie czynniki stymulujące wydzielanie kwasu, czy wpływające na zmniejszenie warstwy ochronnej śluzu (m.in. niektóre leki i składniki pokarmowe) mogą przyczynić się do powstania choroby.

Do najczęściej stosowanych substancji alkalizujących należą: wodorowęglan sodu, węglan wapniowy, wodorotlenki glinu i magnezowy oraz związki bizmutu.

Wodorowęglan sodowy jest silną substancją alkalizującą. Działa szybko i przez neutralizację kwasu solnego zmniejsza dolegliwości - głównie bólowe, dlatego jest chętnie stosowny przez chorych. Inne związki chemiczne mają podobne działanie – niektóre dłuższe niż węglan sodowy, ale trzeba pamiętać też, że np. wodorotlenek magnezowy ma działanie przeczyszczające, a sole glinu nie powinny być stosowane u osób z chorymi nerkami.

Niektóre środki alkalizujące zawierają w swoim składzie również alginiany - czyli polisacharydy uzyskiwane z różnych gatunków alg morskich. Alginiany występują w postaci włókien, które w reakcji z kwaśnym środowiskiem żołądka, szybko ulegają żelifikacji. Powstały żel tworzy warstwę ochronną na błonie śluzowej żołądka. Ponadto pęcherzyki dwutlenku węgla, które powstają w wyniku reakcji z kwasem solnym zostają uwięzione w żelu alginianowym. Przekształca się on w piankę unoszącą się na powierzchni płynnej treści żołądkowej i tworzy barierę, która utrudnia powstawanie fali wstecznej (refluksowej) do przełyku, zmniejszając liczbę epizodów refluksu.

U kogo najczęściej występuje niestrawność?

Przeprowadzone badania umożliwiły również określenie częstości występowania niestrawności czynnościowej biorąc pod uwagę płeć oraz wiek. Tylko niektóre dane statystyczne sugerują, że dyspepsja częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn. Podobnie wygląda określenie częstości występowania dyspepsji względem wieku. Warto podkreślić, że wiek nie jest czynnikiem ryzyka rozwoju dyspepsji czynnościowej. Na podstawie badań przeprowadzonych w Chinach stwierdzono, że dyspepsja czynnościowa częściej występuje u osób w wieku 41 – 50 lat. Dla porównania w Japonii wiek ten wynosi 50 – 59 lat. Dane na tyle się różnią, że nie można w sposób jednoznaczny określić wieku w którym najczęściej występuje niestrawność.

Aby uzyskać właściwy efekt działania preparatów alkalizujących trzeba pamiętać o podstawowych warunkach:

• należy stosować te produkty we właściwym czasie, czyli po posiłkach głównych,
• podawać je w określonej w ulotce produktowej dawce.

Jeśli spełnimy te warunki możemy liczyć na szybkie ustąpienie dolegliwości, co powoduje poprawę komfortu oraz samopoczucia u pacjentów.

Powiązane artykuły:

Famotydyna - lek na zgagę i niestrawność. Dostępna bez recepty >>
Mleczko na zgagę - co to jest i dla kogo? >>
Żywność funkcjonalna – co to jest? Przykłady >>

 

 

Autor tekstu: Lek. med. spec. gastroenterologii Lesław Syczewski

Źródła: 

Jan Stasiewicz „Podstawy patogenetyczne leczenia chorób układu pokarmowego” Wydawnictwo lekarskie PZWL, Warszawa 1993

Witold Orłowski „Nauka o chorobach wewnętrznych”, Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1989