O zgadze i niestrawności

Zgaga u dzieci – przyczyny, objawy. Co stosować?

Zgaga u dzieci nie jest wcale dolegliwością rzadką, niemniej jednak często dość trudno ją zdiagnozować. Jest ona objawem cofania się treści pokarmowej z żołądka do przełyku, co może mieć rozmaite przyczyny. Jakie?

Przyczyny zgagi u dzieci

Zgaga przez cierpiące na nią osoby opisywana jest przeważnie jako nieprzyjemne uczucie pieczenia lub kłucia w przełyku i poniżej niego – w obrębie klatki piersiowej. Jej bezpośrednią przyczyną jest cofanie się treści pokarmowej z żołądka do przełyku, co jeśli zdarza się sporadycznie to jest zjawiskiem fizjologicznym występującym bez podłoża chorobowego. Zdarza się jednak, że zgaga związana jest z chorobą układu pokarmowego, dlatego – gdy uporczywie nawraca mimo właściwej diety – należy skonsultować ją z lekarzem rodzinnym lub specjalistą gastroenterologiem.

Dolegliwość ta dotyczy głównie pacjentów dorosłych, ale nierzadko występuje również u tych najmłodszych. Zgaga u dzieci może mieć różne przyczyny:

• Niedojrzałość mięśni przełyku. Dotyczy małych dzieci, których organizm nie jest jeszcze w pełni ukształtowany, a zwieracz przełyku nie domyka się jeszcze całkowicie, co skutkuje właśnie cofaniem się pokarmu, ulewaniem i zgagą.
• Niewłaściwa dieta. U dzieci starszych zgaga może być spowodowana dietą podrażniającą żołądek i cały przewód pokarmowy. Chodzi przede wszystkim o potrawy ostre, kwaśne lub ciężkostrawne – słodycze, fast foody – długo zalegające w żołądku, a także napoje gazowane.
• Nieregularne posiłki – żołądek, do którego „wrzucane” są nieregularnie duże porcje jedzenia, może nie radzić sobie z jego przetwarzaniem, co niekiedy powoduje zgagę.
  Zgaga u dziecka, podobnie zresztą jak i inne dolegliwości układu pokarmowego, może wiązać się ze stresem, który czasem zaburza w organizmie procesy trawienne.

 

Objawy zgagi u dzieci

Zgaga u dzieci niekiedy trudna jest do rozpoznania, szczególnie kiedy dotyczy pacjentów najmłodszych, którzy nie potrafią jeszcze opisać swoich odczuć czy złego samopoczucia. U niemowląt cofanie pokarmu z żołądka najczęściej objawia się ulewaniem. Połknięte wcześniej mleko w postaci nieprzetrawionej zostaje samoistnie wyplute. Nie towarzyszy temu odruch wymiotny, pokarm znienacka i swobodnie wylewa się na zewnątrz. W takim wypadku refluks z reguły spowodowany jest niewykształceniem zwieracza przełyku (zwieracza przełyku a nie w przełyku), nie powoduje dodatkowych dolegliwości i objawów, nie jest dla dziecka dokuczliwy.

Objawy zgagi u dzieci starszych są natomiast bardziej podobne do tych odczuwanych przez pacjentów dorosłych. Najbardziej charakterystycznym jest ból i pieczenie w obrębie przełyku i klatki piersiowej. Ból promieniuje niekiedy w stronę pleców i opisywany bywa jako ból zamostkowy. Zgaga najczęściej nasila się bezpośrednio po posiłku lub w wyniku wysiłku fizycznego, ale ustępuje samoistnie po strawieniu pokarmu lub np. podaniu leków na zgagę bez recepty.
Kiedy zgadze u dzieci towarzyszą inne objawy, takie jak spadek apetytu lub masy ciała, kaszel czy zaburzenia przełykania, należy dolegliwość bezwzględnie skonsultować ze specjalistą.

 

Co na zgagę dla dziecka?

Co robić, kiedy dziecku dokucza zgaga? Przede wszystkim należy pomyśleć o zmianie diety i nawyków żywieniowych. Dziecko z tendencją do pieczenia w przełyku powinno trzymać lekkostrawną dietę, z której należy wyeliminować lub przynajmniej ograniczyć:

• słodycze – szczególnie czekoladę i słodkie kremy,
• potrawy ostre,
• potrawy smażone,
• słodkie soki owocowe,
• napoje gazowane.

Pokarmy lekkostrawne, takie jak gotowane warzywa, produkty pełnoziarniste, są szybciej przetrawione przez przewód pokarmowy, co zmniejsza ryzyko ich cofania z żołądka do przełyku. Ważna jest również regularność posiłków. Spożywanie tej samej ilości jedzenia podzielonego na więcej mniejszych porcji wspiera pracę układu pokarmowego i zachodzące w nim procesy przemiany materii.

Co na zgagę u dziecka – oprócz zdrowej, lekkostrawnej diety – jest skuteczne? W przypadku wystąpienia dolegliwości, starszym dzieciom można podawać preparaty na zgagę bez recepty. Niektóre z nich, w postaci syropu lub mleczka, przeznaczone są dla dzieci już od 6. roku życia. Zawierają one alginiany, których włókna w żołądku przybierają postać żelu, oblepiając jego ściany i błonę śluzową i tworząc tym samym warstwę ochronną. Leki tego rodzaju neutralizują również kwasy żołądkowe wytwarzane w nadmiernych ilościach, co niweluje nieprzyjemne objawy i zapobiega ich późniejszym nawrotom.

Należy jednak pamiętać, że jeśli zgaga u dziecka nawraca, mimo zmiany diety, należy udać się z dzieckiem do lekarza celem skonsultowania występujących dolegliwości i dokładnego ustalenia ich przyczyny.

Powiązane artykuły:

Famotydyna - lek na zgagę i niestrawność. Dostępna bez recepty >>
Kiedy zgaga jest wskazaniem do wizyty u lekarza? >>
Mleczko na zgagę - co to jest i dla kogo? >>

 

Autor: Justyna Gabrysiak-Kula

Konsultacja merytoryczna: gastroenterolog Ewa Walecka-Kapica

 

Bibliografia:
1. M. Czerwionka-Szaflarska, B. Romańczuk, Choroba refluksowa przełyku u dzieci i młodzieży, Katedra i Klinika Pediatrii, Alergologii i Gastroenterologii, Collegium Medicum im. L. Rydygiera w Bydgoszczy
https://rettsyndrome.pl/wp-content/uploads/2014/11/reflux.pdf [28.06.2021]
2. A. Stańczyk-Przyłuska, Jak różnicować wymioty u noworodków i niemowląt? Część II. Gastroenterologiczne i alergologiczne przyczyny wymiotów, w: Pediatria i Medycyna Rodzinna 2014, 10(1), p. 41–44